Razmak od svega mjesec dana dijelio je početak kinodistribucije natprirodnih horor trilera “Šesto čulo” M. Nighta Shyamalana i “Odjek smrti” (“Stir Of Echoes”, 1999.) Davida Koeppa. Neočekivani uspjeh prvog filma u konačnici se direktno odrazio na neuspjeh drugoga. “The Sixth Sense” je postao megahit te godine, veći od jednog “Matrixa” i bondovskog “Svijet nije dovoljan”, najveći iza povratničkih “Ratova zvijezda”, tj. “Fantomske prijetnje”.
Nakon što je “Šesto čulo” krenulo u kina početkom kolovoza 1999., svaki idući film je potpao u njegovu sjenu, od “Dubokog modrog mora” do “Trinaestog ratnika”. Ista je sudbina zadesila i “Odjek smrti”, pušten u kinodistribuciju početkom rujna od strane nezavisne kompanije Artisan koja je tog ljeta, netom prije izlaska Shyamalanova filma, imala hororski kinohit “Projekt: Vještica iz Blaira”.
Nekad se znalo dogoditi da tematski slični filmovi ne anuliraju nužno jedni druge. “Danteov vrh” i “Vulkan” bili su podjednaki kinohitovi, kao i “Armagedon” i “Žestoki udar”. Međutim, prvi od tih “filmova blizanaca” koji dođe pred publiku nekad bi zapečatio interes publike za drugi, kao na primjeru “Opasnih veza” i “Valmonta”.
To se dogodilo i u slučaju “The Sixth Sense” i nezasluženo zanemarenog “Stir Of Echoes” koji je kod nas imao premijeru na videotržištu. Jednom kad je “Odjek smrti” stigao u kina, mnogima je “šesto čulo” govorilo da ne gledaju još jednu priču o duhovima u kojoj klinac “vidi mrtve ljude” i temperatura naglo pada u nazočnosti aveti, odnosno dah živih se “ledi” prilikom bliskih susreta s mrtvima.
Sličnosti postoje među ovim filmovima: “Stir of Echoes” također prilazi stravi i užasu u formi jezivog šaputanja, te koketira s obiteljskom dramom, ali daleko od toga da su isti u “ghost story” postavci i njezinoj realizaciji. Odmah u prvoj sceni “Stir Of Echoes” uspostavlja kontakt duha i još mlađeg klinca, Jakea (Zachary David Cope). “Boli li biti mrtav”, Jake pita nekoga tko je prisutan u njegovoj sobi, ali ga ne vidi(mo).
U ovom filmu neće samo Jake vidjeti mrtve ljude, nego i njegov otac Tom Witzky u tumačenju Kevina Bacona, koji je devedesetih bio glumački jak (“JFK”, “Malo dobrih ljudi”, “Divlja rijeka”, “Apollo 13”, “Divlja igra”), a horori mu nisu bili (“Tanka linija smrti”, “Podrhtavanje”) i ostali strani (“Čovjek bez tijela”) nakon što je karijeru započeo u “Petku 13.”.
Dok je lik Brucea Willisa u “Šestom čulu” bio psihijatar iz Philadelphije, Tom je čikaški električar, u slobodno vrijeme voli svirati i nije sretan što živi običan život. ”Nisam nikad želio biti poznat, ali jednostavno nisam očekivao da ću biti tako običan”, kaže on nanovo trudnoj supruzi Maggie (Kathryn Erbe) pri početku filma.
Tom će biti uhvaćen u procjep između ordinarnog i ekstraordinarnog u “Odjeku smrti”, redateljskom drugijencu poznatog pisca scenarija za “Jurski park”, “Carlitov način”, “Nemoguću misiju” i “Zmijske oči”, koji je režijski debitirao s “The Trigger Effect”. Uz veliku pomoć Bacona u jednom od najboljih izdanja iza uloge u “Mističnoj rijeci”, Koepp fino predstavlja Toma kao običnog malog čovjeka (živi iz dana u dan, krpa kraj s krajem...), kao i zajednicu plavih ovratnika njegovih susjeda i prijatelja gdje svatko svakoga dobro (ne) poznaje.
Redatelj ima oko za normalne, realistične likove kojima će suprotstaviti nešto nadrealno i paranormalno kad Tom jedne večeri na tulumu dopusti da ga hipnotizira Maggieina sestra Lisa (Illeana Douglas), iako hipnozu drži “praznovjernim sranjem” i smatra da on ne može biti hipnotiziran.
”Hajde, hipnotiziraj me”, pristaje Tom i pita se: “Što je najgore što se može dogoditi?”. “Neka netko ugasi svjetla”, zatraži Lisa i hipnoza počinje, a orkestrirana je metafilmski. Lisa govori Tomu da se pretvara da je sam u mračnom kinu, “u jednom od onih starih kina”, kao stvorenom za viziju svjetla na kraju tunela (tama dvorane, ekran) uz pjesmu “Paint It Black” koja svira u jednoj sceni filma.
”Gledaš okolo, veliko prazno kino. Opažaš da su zidovi kina obojani u crno, sjedala isto. U mrklom mraku kina možeš vidjeti samo jednu stvar, a to je bijeli ekran. Slova su na ekranu, ali izvan fokusa. Približavaš se slovima, ona dolaze u fokus i sriču ‘spavaj’...”, Lisa uljuljkava Toma u duboki trans i ubacuje gledatelja u njegov “kinematografski” um koji projicira horor film unutar horor filma kakav se vrti i pred našim očima.
Pod hipnozom Tom doživi zastrašujuću viziju nečega, nekakav flešbek i naglo se probudi. “Što je, kvragu, to bilo?”, prene Tom sebe i nas iz filmske hipnoze, ali nastavit će(mo) boraviti na košmarnoj razmeđi budnosti i sna, nekakvoj međudimenziji svijeta živih i mrtvih.
“Jesam li budan ili spavam?”, pita se Tom kad doživi nove fleševe vizija i halucinacija, te zaključi “vidim stvari”, konkretno mladu djevojku (Jenny Morrison) koja mu se ukaže na kauču u dnevnom boravku. Izgleda da je Lisa hiponozom otvorila neka vrata u njegovu umu koja se više ne mogu zatvoriti, kao što se ne može ugasiti horor film na TV-u (Romerova “Noć živih mrtvaca”) i pojavljuje se na svakom kanalu, strašeći Jakea koji je prethodno gledao “The Mummy’s Shroud”.
To su vrata u prizore iz nekadašnjeg života pokojne mlade djevojke iz susjedstva Samanthe. Ona se vodi kao nestala i njezin slučaj je još uvijek otvoren, a ukazuje se Tomu i dok vodi ljubav sa ženom, ali ne kao fantazija da bi scena bila nalik paralelnom seksu Keanua Reevesa s Charlize Theron i Connie Nielsen u “Đavoljem odvjetniku”, već noćna mora na javi. Jer, Tom počinje viđati prizore nasilja nad Samanthom, njezine smrti.
Kad Tom zatraži od Lise da zatvori koja god vrata je otvorila u njegovu mozgu, šogorica ga opet hiponotički otpravljuje u kino, ali ovaj put on nije sam u dvorani, netko je još tu. Brrrr! Ugođaj jeze se dojmljivo bilda u filmu koji potiho stvara osjećaj uznemirenosti, prekidajući povremeno tišinu “bu” scenom.
Ipak, Koeppu nije do trenutačnog plašenja publike, od scene do scene, već trajne hororske atmosferičnosti i tenzičnosti koju pronalazi u dezorijentirajućim vizijama uzrujanog Toma na korak od ludila Jacka Nicholsona u “Isijavanju” i Jakeovom uznemirujuće smirenom kontaktu s duhovima (“Samantha kaže da je uvijek mračno tamo gdje je ona”, “Nemoj se toga bojati, tatice”).
”Stir Of Echoes” malčice padne u završnici, kad Tom započne opsesivnu potragu za Samanthinim tijelom i “whodunit” triler preuzme priču koja se razotkriva kao prilično tragična, ali to ne remeti kvalitetu filma, neotkrivenog žanrovskog biserčića s kraja devedesetih, kao ni njegovu posvemašnju, šaputajuću jezu. “Odjek smrti” je tihi šapat strave i užasa.