‘Divlji u srcu‘: Vatreni ljubavnici na izgubljenoj cesti

Zreli za novo vrednovanje bili su “Divlji u srcu” (“Wild At Heart”, 1990.) nakon smrti Davida Lyncha kao jedan od svega par filmova redateljskog velikana koji nije još bio gledateljski obnovljen i recenzentski popraćen unatrag nekoliko godina. Ako “Divlji u srcu”, ne spadaju u njegove same vrhunce i nisu najviša razina “Mulholland Drivea”, “Izgubljene ceste”, “Straigtove priče” i “Plavog baršuna”, dobitnik canneske Zlatne palme s Nicolasom Cageom i Laurom Dern u glavnim ulogama je suštinski, kvintesencijalni Lynch.

Upravo je u “Wild At Heart” Lynchova muza Dern u ulozi Lule izgovorila znakovitu rečenicu “Cijeli ovaj svijet je divlji u srcu i čudan na vrhu” (“This whole world’s wild at heart and weird on top”). Time Dern nije samo dala naslov “Divljima u srcu”, već praktički i definirala “wild at heart and weird on top” poetiku legendarnog režisera koja je baš ovdje bila potencirana do ekstrema.

Inspiriran istoimenim romanom Barryja Gifforda, “Wild At Heart” je lynchovski međaš između s jedne strane kultnog “Blue Velvet” i serije “Twin Peaks”, tj. s druge filmova “Twin Peaks: Fire Walk With Me”, “Lost Highway” i “Mulholland Drive” koje doziva u motivu rasplamsale vatre i izobličenim odrazima Cagea. Dern u “Divljima u srcu” na trenutke djeluje kao da bi mogla biti odraslija verzija lika iz “Plavog baršuna”, ako ne i Isabella Rossellini, samo što je promijenila frizuru i boju kose, a filmove povezuje i ironijski “campovski” odmak u režiji, pa i glumi.

Iz tada aktualnog “Twin Peaksa” redatelj je u “Wild At Heart” doveo Sherilyn Fenn, Grace Zabriskie i Sheryl Lee (Laura Palmer osobno), pri čemu potonja utjelovljuje lebdeću Dobru vješticu i usmjerava Cageova lika-buntovnika, “crazy bad boy” Sailora, koji nosi jaknu od zmijske kože kao “simbol individualnosti i vjere u osobnu slobodu”.

Dobra vještica govori Sailoru “Ako si zaista divlji u srcu, borit ćeš se za svoje snove”, simbolički zasigurno i samom Lynchu u autorskom smislu. Jer, Lynch se kao buntovni individualac “divlji u srcu” i s “vjerom u osobnu slobodu” borio da odsanja svoje (filmske) snove koji su često bili naše snomorice, ali i “odškrinuli nam vrata percepcije prema onome što sve kinematografija može biti” (natpis na tzv. memu za “Izgubljenu cestu”; dijelio se na Facebooku nakon njegove smrti).

Na primjeru “Wild At Heart” kinematografija može iznjedriti krajnje pomaknutu postmodernističku mješavinu romanse, kriminalističkog trilera i sapunice koja subvertira američku ikonografiju (otvorena cesta i “road” filmovi, “pulp” romani...), a ispunjena je referencijama na buntovništvo pedesetih Jamesa Deana i Elvisa Presleyja u liku Sailora (Cage izvodi karate udarce u prazno i pjeva “Love Me Tender” kralja rock ‘n’ rolla) te bajkovitog “Čarobnjaka iz Oza” (“Odvest će nas daleko niz tu žutu cestu”).

S pričom o mladim ljubavnicima-odmetnicima u bijegu od ubojica koje je za njima poslala Lulina histerična majka Marietta (Diane Ladd, Laurina stvarna mama u sporednoj ulozi, nominirana za Oscara 1991.) koja Sailora voli mrziti i naručuje njegovu smrt, “Divlji u srcu” su podigli most između “Bonnie i Clydea” i “Pustare” te “Prave romanse” i “Rođenih ubojica”.

Lynch se poigrava i s tipom krimića o pljački što polazi po zlu kad se Sailor udruži za “laka lova, nitko neće stradati” poslić s manijakalnim Bobbyjem “Say Fuck Me” Peruom (Willem Dafoe), najbizarnijim likom filma koji ima groteskno zubalo po mjeri onih seljačina iz “Oslobađanja”.

No, u takvim filmovima, koliko god nasilni bili, nismo vidjeli morbidnu scenu da zaposlenik opljačkanog dućana puzi po podu preplavljenom krvlju (inspiracija za “Pse iz rezervoara”?) i traži svoju šaku nakon što ju je izgubio pogođen hicem iz Bobbyjeve sačmarice koja će, uzgred, raznijeti glavu svoga vlasnika i eksplicitno je skinuti s njegova vrata.

Možda i više nego ikad prije (“Blue Velvet”) i poslije (“Lost Highway”), Lynch je u “Wild At Heart” šokirao nasiljem i bizarnošću, povremeno bivajući samosvrhovito ekscentričan i čudno/čudački/čudnovato nastrojen (scena s rasplesanim razgolićenim gojaznim ženama ispred motela napučena čudacima izgleda kao Fellini na lošem tripu), ali počesto i istinski čudesan.

Mnogi kadrovi plamte nadrealnom lynchovskom ljepotom u filmu o, kako ga je redatelj opisao, “pronalaženju ljubavi u paklu”. Fitilj je zapaljen u uvodnoj sceni, kad krupno kadrirana šibica potpaljuje vatru u srcu filma simbolizirajući gorljivu strast njegovih aktera, ali i pakao svijeta oko njih. Vatra gori u nizu scena, guta cigarete zapaljene šibicama ili upaljačima, ljude, kuće, automobile u padu niz liticu... Ona je ponavljajući motiv, kao i cesta. “Divlji u srcu” su preludij za “Twin Peaks: Vatro, hodaj sa mnom” i “Izgubljenu cestu”.